Depresja od najmłodszych lat – przyczyny depresji u dzieci

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja zajmuje czwarte miejsce wśród najpopularniejszych chorób na świecie. Coraz częściej słyszy się o patologicznych i tragicznych w skutkach działaniach wywołanych właśnie tym psychicznym zaburzeniem. Niestety dotyka ono nie tylko dorosłych, ale także dzieci i młodzież. O depresji opowiada Tomasz Dmuchowski, inicjator kampanii Depres.me, który sam wygrał walkę z tą chorobą.

Depresja to bardzo poważne zaburzenie psychiczne, które wymaga specjalistycznego leczenia. Zaniedbanie tej choroby i brak podjęcia odpowiedniej terapii może prowadzić nawet do samobójstwa. W społecznej świadomości panuje przekonanie, że depresja dotyka przede wszystkim dorosłych i wiąże się z niepowodzeniami w pracy czy w życiu prywatnym. Niestety coraz częściej cierpią na nią także dzieci i młodzież w wieku szkolnym.

– W Polsce depresję diagnozuje się u od 2 do 4% młodych osób. Jednak chroniczne obniżenie nastroju oraz inne objawy charakterystyczne dla tej choroby można zaobserwować nawet u co piątego dziecka – twierdzi Tomasz Dmuchowski. Te smutne statystyki niestety wzrastają z każdym rokiem, a średnia wieku jest coraz niższa. Każdego roku także kilkaset młodych osób ginie śmiercią samobójczą.

W jaki sposób rozpoznać, czy niepokojące zachowanie u dziecka wywołane jest przejściowym okresem dojrzewania, wyrazem buntu, czy może przyczyna jest jednak znacznie poważniejsza? Czym się różnią objawy tej choroby u dzieci w porównaniu do tych u dorosłych? Jak powinny zachować się osoby w najbliższym otoczeniu dziecka cierpiącego na depresję, jakiego zachowania unikać, a jakie jest pożądane?

Przyczyny i objawy

Depresję u dzieci wywołują czynniki podobne do tych u dorosłych, tj. biologiczne, psychologiczne i środowiskowe. Istnieje większa szansa, że dziecko będzie cierpieć na zaburzenia psychiczne, jeśli jest wysoce podatne na stres oraz boryka się z wieloma problemami w rodzinie czy w kontaktach z rówieśnikami.

Objawy depresji u młodych często nie dają obrazu typowego dla zaburzeń u dorosłych, dlatego też mogą być bagatelizowane. Obniżony nastrój lub jego wahania mogą natomiast być skutkiem burzliwego okresu dojrzewania oraz burzy hormonalnej. Do objawów depresji zaliczają się m.in. zaburzenia zachowania, zmienność nastroju, drażliwość i kłótliwość. Ten stan może charakteryzować się obniżonym poziomem aktywności, poczuciem bezsensu w życiu, unikaniem spotkań z rówieśnikami, problemami z koncentracją skutkującymi pogorszeniem wyników w szkole. Dziecięcej depresji towarzyszyć mogą też chroniczne stany lękowe, objawy somatyczne takie jak bóle głowy, brzucha, nudności, moczenie nocne oraz zbyt duży lub zbyt mały apetyt. W skrajnych przypadkach dziecko może zupełnie wyłączyć się z życia społecznego oraz rozmyślać o samobójstwie – niestety niekiedy myśli przeradzają się w czyny.

Zapobieganie i leczenie

Smutek, lęk czy rozdrażnienie są jak najbardziej naturalnymi emocjami i każdy z nas czasem miewa gorsze dni. Problem pojawia się wtedy, gdy opisane powyżej objawy nie mają charakteru incydentalnego i nawracają. Kiedy więc występują dłużej niż 2 tygodnie i utrudniają dziecku normalne funkcjonowanie, osoby z otoczenia powinny zwrócić na to uwagę i odpowiednio zareagować, zanim będzie za późno. Depresja jest bardzo poważną chorobą, której samodzielne wyleczenie jest praktycznie niemożliwe. Należy zwrócić się po pomoc do specjalisty, najlepiej do lekarza wyspecjalizowanego w psychiatrii młodych osób, ewentualnie do psychologa lub lekarza pediatry, którzy w razie potrzeby skierują dziecko na konsultację psychiatryczną. Oprócz terapii w uzasadnionych przypadkach stosuje się także leczenie farmakologiczne; do skrajności należy hospitalizacja dziecka.

Niezwykle ważne jest, aby osoby dorosłe potrafiły zareagować we właściwy sposób i podjąć odpowiednie kroki. Przede wszystkim rodzice i nauczyciele powinni czujnie obserwować zachowanie dziecka i nie lekceważyć objawów mogących prowadzić do poważnych zaburzeń. Karanie młodej osoby za zachowanie i działania, które nie są od niego zależne, może przynieść znacznie gorsze skutki i sprawić, że dziecko poczuje się osamotnione.

Niestety, mimo iż depresja dotyka coraz więcej młodych osób, w Polsce temat dziecięcej depresji jest zaniedbywany i bagatelizowany. Problemem jest zbyt niski poziom edukacji społecznej. Dlatego Tomasz Dmuchowski planuje przeprowadzić ogólnopolską kampanię społeczną, mającą na celu oswojenie z tą chorobą oraz pokazanie, że jej wyleczenie jest możliwe.